Το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS) αναφέρεται στον ξαφνικό, ανεξήγητο θάνατο, κατά τη διάρκεια του ύπνου, ενός φαινομενικά υγιούς βρέφους ηλικίας μικρότερης των 12 μηνών. Είναι η σημαντικότερη αιτία θανάτου βρεφών κάτω του έτους με τη μέγιστη επίπτωση σε ηλικίες κάτω των 6 μηνών.
Παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα SIDS είναι: το κάπνισμα της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά τον τοκετό, η μικρή ηλικία της μητέρας (<20 ετών), η χρήση ουσιών και οινοπνεύματος, το χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, η προωρότητα και το χαμηλό βάρος γέννησης, η κοινή χρήση κρεβατιού και η πρηνής ή πλάγια θέση ύπνου.
Τον Ιούνιο του 2022 η Αμερικανική Εταιρεία Παιδιατρικής (AAP) έκδοσε νέες Κατευθυντήριες Οδηγίες για ένα ασφαλές περιβάλλον ύπνου στα βρέφη κάτω των 12 μηνών με στόχο τη μείωση της συχνότητας SIDS.
Οδηγίες για ασφαλή ύπνο
- Τα βρέφη < 12 μηνών πρέπει να κοιμούνται σε ύπτια θέση (ανάσκελα) σε κάθε ύπνο. Η τοποθέτηση του βρέφους σε πλάγια ή πρηνή (μπρούμυτα) θέση δεν είναι ασφαλής και δεν συστήνεται. Η ύπτια θέση δεν αυξάνει τον κίνδυνο εισρόφησης ακόμη και σε βρέφη με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Η ύπτια θέση ύπνου θα πρέπει να εφαρμόζεται και στα πρόωρα και ελλιποβαρή βρέφη το συντομότερο δυνατόν μετά τη σταθεροποίηση του αναπνευστικού τους και ενώ βρίσκονται ακόμα στη Μονάδα Νεογνών.
Στην ηλικία περίπου των 4-5 μηνών το βρέφος αποκτά την ικανότητα να γυρίζει από την ύπτια θέση στο πλάι ή μπρούμυτα. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να αφήνεται στη θέση ύπνου που αυτό επιθυμεί.
- Τα βρέφη πρέπει να τοποθετούνται για ύπνο σε επίπεδη και σκληρή επιφάνεια σε κούνια ή λίκνο με στρώμα που πληροί τις προδιαγραφές της Επιτροπής Καταναλωτικών Προϊόντων (CPSC).
- Τοποθετούμε το βρέφος στο κάτω μέρος της κούνιας με τα πόδια του να εφάπτονται στο κάτω τοίχωμα και το καλύπτουμε με λεπτό σεντόνι από τους ώμους και κάτω. Το σκέπασμα θα πρέπει να προσαρμόζεται σφιχτά κάτω από τις άκρες του στρώματος ώστε να εξασφαλίζεται ότι το κεφάλι του βρέφους θα παραμένει συνεχώς ακάλυπτο.
- Απομακρύνουμε από την κούνια κάθε είδους μαλακά αντικείμενα όπως μαξιλάρια, κουβέρτες, παπλώματα, χνουδωτά παιχνίδια, ρυθμιστές ύπνου (σφήνες θέσεως), διότι αυξάνουν τον κίνδυνο ενσφήνωσης και ασφυξίας. Για τον ίδιο λόγο δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται καλύμματα που καλύπτουν τα κάγκελα της κούνιας. Ο σχεδιασμός που ακολουθούν οι κούνιες, τηρώντας τα σύγχρονα πρότυπα ασφαλείας, έχει μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο παγίδευσης του κεφαλιού του μωρού στα κάγκελα. Θυμηθείτε πως: η πιο ασφαλής κούνια είναι η άδεια!
- Τα βρέφη δεν πρέπει να τοποθετούνται για ύπνο σε καναπέδες, πολυθρόνες, φωλιές, καθίσματα αυτοκινήτου χωρίς συνεχή επίβλεψη.
- Τα βρέφη πρέπει να κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο με τους γονείς, δίπλα στο κρεβάτι τους αλλά σε δικό τους κρεβάτι (κούνια, λίκνο) τουλάχιστον για τους πρώτους 6 μήνες ζωής. Εάν το βρέφος αποκοιμηθεί στο κρεβάτι των γονιών μετά τη σίτιση, συστήνεται η μεταφορά του στην κούνια του όσο το δυνατόν συντομότερο.
- Ντύνουμε το μωρό με ελαφριά ρούχα και φροντίζουμε τη θερμοκρασία του δωματίου με κριτήριο ένας ελαφρά ντυμένος ενήλικας να νιώθει άνετα. Η καταλληλότερη θερμοκρασία δωματίου είναι περίπου 18-200 C. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατάλληλος για την ηλικία του υπνόσακος, έτσι αποφεύγεται η υπερθέρμανση και η κάλυψη της κεφαλής.
- Θηλάστε το μωρό σας! Ο θηλασμός φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο SIDS πάνω από 50%, ειδικά σε βρέφη που θηλάζουν αποκλειστικά κατά τη διάρκεια των πρώτων 6 μηνών.
- Η χρήση πιπίλας στον ύπνο φαίνεται να δρα προστατευτικά έναντι του SIDS. Δίνουμε στο μωρό πιπίλα όταν πηγαίνει για ύπνο μετά τις πρώτες 3-4 εβδομάδες ζωής, αφού έχει εγκατασταθεί ο θηλασμός. Εάν αποκοιμηθεί και την απορρίψει δεν χρειάζεται να την ξαναδώσουμε. Δεν χρησιμοποιούμε αλυσίδες και κορδόνια για να στερεώσουμε την πιπίλα του μωρού στα ρούχα κατά τη διάρκεια του ύπνου καθώς είναι επικίνδυνο για στραγγαλισμό και ασφυξία.
- Ο εμβολιασμός των βρεφών θα πρέπει να γίνεται στην κατάλληλη ηλικία βάσει του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών, διότι φαίνεται να έχει προστατευτική δράση έναντι του SIDS.
- Αποφύγετε το κάπνισμα κατά την εγκυμοσύνη και μετά τον τοκετό. Τόσο το κάπνισμα της εγκύου όσο και ο καπνός στο περιβάλλον του βρέφους μετά τη γέννηση είναι μεγάλος κίνδυνος για SIDS.
- Αποφύγετε τη χρήση αλκοόλ, οπιοειδών και άλλων παράνομων ουσιών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά τον τοκετό.
- Τοποθετείστε το βρέφος καθημερινά σε πρηνή θέση (tummy time) για 3-5 λεπτά δύο με τρείς φορές την ημέρα ενώ είναι ξύπνιο και υπό συνεχή επιτήρηση. Βοηθά στην ενδυνάμωση των μυών του αυχένα και της πλάτης και προλαμβάνει την πλαγιοκεφαλία.
- Η χρήση συσκευών παρακολούθησης (monitor) της καρδιοαναπνευστικής συχνότητας στο σπίτι δεν έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο SIDS και δεν συστήνεται.
Ακολουθώντας τις παραπάνω συστάσεις δημιουργούμε ένα ασφαλές περιβάλλον ύπνου για τα βρέφη με αποτέλεσμα τη μείωση της πιθανότητας εμφάνισης του συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.
